Педагогтерге арналған кеңестер

Тәрбиешілерге арналған кеңес

Мектепке дейінгі жастағы балалармен таңғы гимнастиканы өткізу әдістемесі

     1. Кіші топтағы балаларға арналған таңертеңгілік жаттығулар.

     Гимнастиканың мазмұны: 3-4 жалпы дамыту жаттығулары, жүру, жүгіру және секіру. Гимнастика қысқа журуден басталады, 20-30 секунд ішінде баяу жүгірумен ауысады. Бұл жаста шеңбер құру ең ыңғайлы. Жылдың басында шашыраңқы қалыпты қолданған дұрыс, өйткені балалар әлі де нашар бағдарланған.

      Кіріспе және қорытынды жүру белгілі бір бағытта немесе жұппен, қолмен, шашыраңқы немесе бір-бірінің артында ұстап өткізіледі. Жалпы дамыту жаттығулары ҰІӘ ұсынылған жаттығулардың ішінен таңдалады. Олардың барлығы дерлік бір нәрсеге еліктеп және ойын түрінде өткізіледі. Таңертеңгілік гимнастикада отыру, арқаға және ішке жату қалыптары кеңінен қолданылады.

    Жылдың екінші жартысында жалпы дамыту жаттығуларын жасау үшін ұсақ заттарды қолдануға болады: сылдырмақтар, жалаушалар, текшелер.

    Әр жаттығудың қайталану саны 4-5 рет, бұл қозғалыстардың сипатына, олардың күрделілігіне және балалардың дайындығына байланысты.

      2. Орта топтағы балаларға арналған таңертеңгілік жаттығулар.

    Таңертеңгілік жаттығулар кешені жалпы дамыту сипатындағы 4-5 жаттығудан тұрады. Оған міндетті түрде жүру, орнында секіру, жүгіру қосылады.

     Жүрудің кез-келген  түрін жасауға болады:  бірінің артынан бірі жүру, шашыраңқы, қол ұстамай жұптаса. Одан әрі жүру жүгірумен ауысады.

       Содан кейін балалар шеңберге тұрады немесе жалпы дамыту жаттығуларын орындау үшін еркін тұрады. ҰІӘ қолданылатын иық пен қолдың, аяқтың бұлшықеттерін, арқа, іш және бүкіл ағзаны нығайтуға арналған жаттығулар орындалады. Бұл жаттығулар көбінесе бейнелі еліктеуге негізделген. Жалпы білім дамыту жаттығуларын текшелермен, жалаушалармен, сақиналармен, орташа шарлармен орындау жиі кездеседі. Жаттығу тізбегі жоғарыдағыдай. Кең таралған бастапқы қалып: тұру, отыру, арқаға және ішке жату. Осы жас тобындағы жаттығуларды 5-6 рет қайталаңыз. Бұл жаттығулардың күрделілігі мен сипатына, балалардың дайындығы мен эмоционалды жағдайына байланысты. Қорытынды бөлімінде, жүгіру, орнында секіру (10-15 секундта 2 рет кішкене демалыспен) немесе балаларға өте қарапайым ережелер мен мазмұны бар қимылды ойын ойнату. Таңертеңгілік жаттығулар кешені 1-2 апта қатарынан қайталанады.

     3. Ересек тобының балаларымен өткізілетін таңертеңгілік жаттығулар.

      Бұл жастағы балалар таңертеңгілік гимнастикаға дайындалу және қатысу кезінде анағұрлым еркін.

     Таңертеңгі гимнастиканың мазмұнына жаяу жүру, жүгіру, орнында секіру және иық пен қолдың, мойынның, аяқтың, іштің және арқаның бұлшықеттерін нығайтуға арналған 4-5 жаттығу кіреді. Таңертеңгілік гимнастиканың құрылымы алдыңғы топтағы құрылымдармен бірдей.

     Жыл басында жалпы дамыту жаттығуларын орындау үшін балалар көбінесе шеңберге тұрады. Жылдың екінші жартысында қатарға екеуден, үшеуден тұру қолданылады. Кішкентай заттардан басқа, орташа текшелер, кегльдер, доптар қолданылады. Қайталау саны 4-6 рет. Жалпы дамытушылық жаттығулардан кейін орнында секірулер өткізіледі.  Секірулердің әр түрін қолдануға болады: аяқтар бөлек – аяқтар бірге; заттарды айнала; еденде жатқан лентадан алға-артқа секіру; кегльдердің айналасында алға жылжи секіру. Саны  15-20 рет (1-2 рет).

     Таңертеңгілік гимнастиканың әр кешені 1-2 апта ішінде қайталанады.

     4. Мектепалды топтағы балаларға арналған таңертеңгілік  

   Таңертеңгілік жаттығулар 10 минут 12 минутқа созылады.   Жүру жаттығулары әртүрлі болуы керек.  Жүру қарқыны, бағыты, аяқтың ұшымен, өкшемен, аяқтың сыртқы қырымен, тізені жоғары көтеру, "қаз" қадамы, кедергілерден өту және т.б., назар аудару жаттығулары кеңінен қолданылады.

      Осы жаттығулардың  барлығы әртүрлі қалыпта өткізіледі. Олар қысқа және жеңіл жүгіруге көшеді (залда 2-3 шеңбер). Жүгіру қайтадан ақырын жүруге көшеді. Одан әрі сапқа тұрғызылады.

     Кешенде 5-6 жалпы дамыту жаттығулары қолданылады. Жаттығуларды орындау үшін  бірнеше қатарға тұру ыңғайлы. Қатарға балалар бір-біріне кедергі жасамайтындай етіп тұрғызылады. Сондай-ақ,  саптан бір-бірлеп алға қадам жасап тұру, шахмат түрінде тұру қолданылады. Жаттығуларды отырып немесе жатып жасау ыңғайлы болу үшін барлық балаларды оңға, солға немесе жартылай бұру түрлерін қолдануға болады.

      Басқа топтардағыдай, таңертеңгілік гимнастиканың бір кешені 1-2 апта аралығында өткізіледі.

        5. Таңертеңгі гимнастиканы ауада өткізу әдістемесінің ерекшеліктері

     Әдетте, таңертеңгі гимнастика көктем мен жазда, барлық жас топтарындағы балалармен таза ауада өткізіледі. Тәрбиеші ауа-райына байланысты физикалық жүктемені реттейді, ауа температурасының төмендеуі кезінде жүктемені арттырады,   ауа температурасы жоғарылағанда дене қызуының арттыруын болдырмау үшін физикалық жүктемені төмендету керек.